Ηρώδης

Όνομα Βασιλιάδων των Ιουδαίων. 1. Η. Α’ ο Μέγας (περ. 73 π.Χ. – 4 μ.Χ.). Βασιλιάς της Ιουδαίας. (37 π.Χ. – 4 μ.Χ.) Ήταν γιος του Αντίπατρου, που είχε εξιουδαϊστεί. Κατόρθωσε να κερδίσει την εύνοια του Αντωνίου, ο οποίος έπεισε τη ρωμαϊκή σύγκλητο να τον ονομάσει τετράρχη και ύστερα βασιλιά της Ιουδαίας. Χρειάστηκε όμως να εγκατασταθεί με βίαια μέσα, αφού κατέλαβε την Ιερουσαλήμ ύστερα από μακροχρόνια πολιορκία. Κατά τον εμφύλιο πόλεμο μεταξύ του Αντωνίου και του Οκταβιανού επέδειξε πολιτικό ένστικτο και αποσπάστηκε εγκαίρως από τον Αντώνιο. Μετά τη ναυμαχία του Ακτίου κατόρθωσε να αποκτήσει την εύνοια του νεαρού Οκταβιανού και να επιτύχει από αυτόν όχι μόνο να διατηρήσει το βασίλειό του αλλά και να το διευρύνει. Είχε επίσης την υποστήριξή του κατά της σφοδρής αντίστασης στο εσωτερικό της χώρας του, εξαιτίας της απολυταρχικής και ωμής διακυβέρνησής του. Ευγνωμονώντας τον, ο Η. ίδρυσε στα ερείπια της Σαμάρειας πόλη που την ονόμασε Σεβαστή(= Augusta),από το όνομα του Οκταβιανού Αυγούστου, ίδρυσε την πόλη Καισάρεια και οργάνωσε αγώνες προς τιμήν του Αυγούστου. Το 25 π.Χ. έλαβε μέρος σε μια εκστρατεία των Ρωμαίων στην Αραβία και κέρδισε έτσι και άλλα εδάφη. Προικισμένος με εξαιρετική ευφυΐα, μολονότι καχύποπτος και βίαιος, ο Η. έδωσε στο βασίλειό του εξαιρετική λαμπρότητα, ευνοώντας τη διείσδυση του ελληνικού πολιτισμού στην Παλαιστίνη και εκτελώντας δημόσια έργα μεγάλης πνοής –όπως η ανοικοδόμηση του Ναού της Ιερουσαλήμ και η περίφημη απογραφή του πληθυσμού, εξαιτίας της οποίας η Μαρία και ο Ιωσήφ πήγαν από τη Ναζαρέτ στη Βηθλεέμ. Διέπραξε όμως και στυγερά εγκλήματα: σκότωσε τη γυναίκα του, Μαριάμνη, τη μητέρα και τον παππού της και δύο γιους που είχε από τη Μαριάμνη (τον Αλέξανδρο και τον Αριστόβουλο), γιατί είχαν πάρει μέρος σε μια συνωμοσία εναντίον του. Σύμφωνα με το Ευαγγέλιο του Ματθαίου (β’, 16), μαθαίνοντας από τους μάγους τη γέννηση του Ιησού, τον οποίο εκείνοι είχαν προσκυνήσει ως βασιλιά των Ιουδαίων, διέταξε να σφάξουν όλα τα αρσενικά παιδιά που είχαν γεννηθεί στην περιοχή της Βηθλεέμ τα δύο τελευταία χρόνια. Βλέποντας να πλησιάζει το τέλος του, έδωσε εντολή την ημέρα του θανάτου του να εκτελεστούν οι πιο σπουδαίες προσωπικότητες του βασιλείου του, για να συνοδευτεί ο θάνατός του από τον θρήνο όλων των υπηκόων του και να βυθιστεί η χώρα σε γενικό πένθος. 2. Η. Αγρίππας Α’ (10 π.Χ. – 44 μ.Χ.). Βασιλιάς των Ιουδαίων (41-44 μ.Χ.). Ήταν εγγονός του Ηρώδη Α’ του Μεγάλου και της Μαριάμ, γιος του Αριστόβουλου και της Βερενίκης και αδελφός της Ηρωδιάδας. Ανατράφηκε στη Ρώμη, όπου συνδέθηκε με τον Καλιγούλα και τον Κλαύδιο. Φυλακίστηκε από τον αυτοκράτορα Τιβέριο, αλλά μετά τον θάνατό του αποφυλακίστηκε από τον Καλιγούλα, ο οποίος τον ανακήρυξε βασιλιά της τετραρχίας του Φιλίππου. Αργότερα στο βασίλειό του προστέθηκαν η Ιουδαία και η Σαμάρεια. Η συμπεριφορά του απέναντι στους χριστιανούς ήταν σκληρή. Με διαταγή του θανάτωσαν τον Απόστολο Ιάκωβο, αδελφό του Ιωάννη, και φυλάκισαν τον απόστολο Πέτρο. Ο Η. έχτισε στην Ιερουσαλήμ το ομώνυμο τείχος. 3. Η. Φίλιππος (; – 34 μ.Χ.). Γιος του Ηρώδη Α’ του Μεγάλου. Κληρονόμησε την τετραρχία που περιλάμβανε τη Βαταναία, τη Γαυλωνίτιδα, την Τραχωνίτιδα, την Πανεάδα, την Αυρανίτιδα και την Ιτουρία. Αντίθετα με τα άλλα μέλη της οικογένειάς του ήταν δίκαιος. Παντρεύτηκε πρώτα την Ηρωδιάδα και έπειτα την κόρη της, Σαλώμη, πέθανε όμως άτεκνος, έπειτα από βασιλεία 35 ετών. Ίδρυσε ή εξωράισε πολλές πόλεις. 4. Η. Αντίπας (20 π.Χ. – 40 μ.Χ.). Γιος του Ηρώδη Α’ του Μεγάλου. Διορίστηκε από τον Αύγουστο (μετά τον θάνατο του πατέρα του) τετράρχης της Γαλιλαίας, γιατί το βασίλειο της Ιουδαίας είχε διαιρεθεί σε διάφορες επαρχίες και είχε καταργηθεί ο βασιλικός τίτλος. Ήταν ευνοούμενος του αυτοκράτορα Τιβέριου, προς τιμήν του οποίου έχτισε την πόλη Τιβεριάδα. Ερωτευμένος με την Ηρωδιάδα, γυναίκα του αδελφού του, Φιλίππου, την πήρε σύζυγό του διώχνοντας τη γυναίκα του, κόρη του βασιλιά της Αραβίας Αρέτα (ο οποίος του κήρυξε τον πόλεμο και τον νίκησε πολλές φορές). Ο Ιωάννης ο Βαπτιστής έλεγξε έντονα τον H. για το σκάνδαλο αυτό. Ο Η. όμως τον έκλεισε στη φυλακή και, σύμφωνα με τα Ευαγγέλια, ύστερα από πίεση της Σαλώμης –την οποία είχε παροτρύνει η μητέρα της, Ηρωδιάδα– τον αποκεφάλισε. Κατά το Ευαγγέλιο του Λουκά (κγ’ και ιβ’), σε αυτόν έστειλε o Πιλάτος τον Ιησού κατά τη διάρκεια της δίκης που τον οδήγησε στην καταδίκη της σταύρωσης. Ο Η. παύθηκε από τον Καλιγούλα, ο οποίος τον περιόρισε στη νότια Γαλατία. 5. Η. Αγρίππας Β’ (περ. 27 μ.Χ. – 100 μ.Χ.). Βασιλιάς των Ιουδαίων (50-93 μ.Χ.). Γιος του Ηρώδη Αγρίππα Α’. Διαδέχτηκε επίσης τον θείο του Φίλιππο στην ηγεσία του βασιλείου της Χαλκίδας της Συρίας. Έζησε άσωτο βίο (συνδέθηκε ερωτικά και με την αδελφή του, Βερενίκη) και διοίκησε τυραννικά. Στην Καισάρεια άκουσε την απολογία του Αποστόλου Παύλου και διέταξε την απόλυσή του. Διατήρησε τη θέση του και μετά την καταστροφή της Ιερουσαλήμ από τους Ρωμαίους (70 μ.Χ.), καθώς στην ιουδαϊκή εξέγερση εναντίον τους ακολούθησε σαφή φιλορωμαϊκή πολιτική. «Η σφαγή των νηπίων», πίνακας του Μπεάτο Αντζέλικο, που αναφέρεται στη σφαγή για την οποία γράφουν οι Ευαγγελιστές ότι έγινε με διαταγή του Ηρώδη (Άγιος Μάρκος, Φλωρεντία). Ο Ηρώδης και η Ηρωδιάδα καθισμένοι στον θρόνο· ψηφιδωτό του 13ου αι. (Βαπτιστήριο, Φλωρεντία).